Un’articulu de economía in sardu de Fabbritziu Pedes

4511

http://fp40.wordpress.com/2013/02/08/saritmetica-de-su-devidu-publicu/ :P

9 Comments to “Un’articulu de economía in sardu de Fabbritziu Pedes”

  1. A si cumprendet?

    Dadu chi sas fotografias non las pones de badas, mi lu naras su sentidu de custa?

  2. Già si cumprendet già! Su sentidu? Boh? Est in Portugallu–Barcelinho, mi paret–omines ki non tenent átera cosa de faxer. Su Portugallu est unu paisu tristu…

  3. Deu de economia ndi cumprendu pagu e nudha, s’arinmètica puru m’at donau sempri cosa de fari. Su chi mi parit craru est ca, cichendu cichendu autonomias, indipendèntzias, soberanias, megaus de nci parari de su càncuru italianu a s’arràbiu europeu. E mancu podeus nàrriri chi a su tempus de Arbarè, Torres, Gadhura e Castedhu, fiaus nos e nosu e cuncu predi. Nd’iat unu beni de PIsanus, Genovesus, Catalanus, Aragonesus, Frantzesus, Papas. Imperadoris e dimònius. Iat a parri ca custa terra, fùrria fùrria, sighit a ndi bogari sempri linna trota.

  4. Bene, nde so cuntentu.

    In Portugallu non bi so mai istadu, ma in Polonia apo connodu una truma de portughesos in pare a unu pitzinnu de s’Angola (ue si faeddat portughesu), unu de sos primos fìsicos de cue. Totu pitzinnos de gabbale. S’economia portughesa no est andende bene e custu s’ischit. Ma apo a mustrare chi bi tenent neghe fintzas sos Olandesos, e non comente si podet pensare a sa prima ca sunt bellos e brundos, ma ca sos Olandesos sunt male pagados e non si chessant (ca non si nd’abbigiant?). E custu b’intrat fintzas cun su contu de sa tomata chi as pesadu tue pagu tempus in antis. Ma fintzas si sas cosas sunt simpres sunt medas e intritzidas a pare, e cherent cumpresas a bellu a bellu. Pro como mi interessaiat a mustrare chi su contu de s’austeridade est una catzada, su restu at a benner a pustis, si deus cheret.

  5. S’Olanda non l’apo galu averguada bene bene, ma mi paret chi apat sighidu prus o mancu s’andala tedesca (si no est gasi essit a campu in sos datos). Comentesisiat s’Olanda est puru minore si cherimus, fintzas si movet dinari meda. Sos marianes mannos in su puddàgiu sunt sos capitalistas tedescos (tzertu in pare a cussos olandesos e a cussos portoghesos, italianos, gregos, etc.), ca custa UE est istada disignada pro chi esseret cumbeniosa a chie tenet dinari meda ebbia.

    Unu puntu mi paret de importu de illughèschere dae deretu: dae su movimentu indipendentista no est mai essida (o a su mancu deo non l’apo mai bida) un’anàlisi sèria de su chi est capitende, chi distingat causas e efetos, e chi non siat intzegada dae su natzionalismu. Ca cun sa fùria de si nche distacare dae sa Repùblica italiana, si curat semper de ammentare chi sos sardos non semus italianos ma europeos, e, confundende s’Europa geografica cun sa UE, fintzas chi sos sardos diamus dever tratare intro sa UE de manera dereta sena mediatzione de s’Itàlia. E custu lu faghent totucantos, fintzas sos non-natzionalistas, chi in custu sunt natzionalistas cantu si non prus de su restu. Ma comente chèrgio mustrare ponende a pare totu sas perras de su puzzle, oe una Repùblica Sarda intro de custa UE diat benner isarchilada peus de sa Grècia. Duncas diat esser cosa bona a si fagher bene bene sos contos, ca sos bisos sunt bellos, ma deo prefèrgio a istare ischidu.

    Como s’est pesende sa moda de sa zona franca e totu cherent su santu graal nou. E torra, so chirchende che s’erba lutzida unu pesta de pianu econòmicu chi mustret chi pro sos sardos diat esser de profetu. Nudda de nudda, petzi paràulas a su bentu. E tando mi so buschende sos datos de sa zona franca de Madeira, chi faghet parte de su Portugallu. E a una prima ograda, pro sos maiderinos no est istadu totu custu bonu negòssiu. Ma oeindie in Sardigna a ponner in duda sa zona franca est peus de irrocare a Sant’Efis.

    Pro Èliu, penso chi comente totucantos andes a comporare in sas butegas, giustu est? E penso chi non ti fatzas frigare cun sos prejos, e chi contes su restu, giustu est? Bè, s’aritmètica chi ti serbit cussa est.

  6. Ello nono? A butega gei ando e sa muneredha gei l’isco contare, fortzis ca est pagu. A tue puru, pero’ ti bio dudosedhu intras su cancuru e su ràbiu.

  7. Fabritzio, dadu chi nche ses faladu in custu arresonu lassinosu, ite mi contas de sa teoria de sa crèschida infinida? So in me chi totu su male de s’economia siat fìgia de custa idea utopica.

  8. Salude Nanni, est una chistione chi diat merèssere un’arresonu a banda. Comente la penso deo oe:

    1) Est beru chi s’energia a disponidura de s’òmine est finida.

    2) Est beru chi una parte de custa energia, sa chi non si podet annoare, est acabende.

    3) Est beru chi custa energia chi non si annoat ( o si cherimus chi si annoat in tempos tropu longos pro nois), est sa prus parte de cussa chi impreamus oeindie.

    4) Est beru chi una parte de sos modellos economicos non tenent contu de custu fatu. E chi, si sighimus de gasi, andamus deretos deretos a ruer in su trèmene de Seneca: “sa manera de crèschere est lena, ma su ghetu de sa ruina est lestru.” (Lìtera a Lucìliu, n. 91)

    Ma:

    1) S’energia totale chi tenimus a disponidura in potentziale, si puru finida, diat abbastare pro totus e in bundàntzia, si benit bene disfrutada.

    2) Sa parte prus manna de s’enèrgia a disponidura no est in s’energia fòssile (sa chi non s’annoat).

    3) Est beru chi fintzas s’enèrgia chi s’annoat est finida. E duncas s’umanidade, at a arribare a unu puntu ue, su consumu de energia non podet crèschere. Est a narrer chi comente si siat s’at a agatare unu echilìbriu cun sa natura. Si at a esser in bonu o in malu pro nois dipendet dae tantas cosas, no urtima s’economia.

    4) Non totu sos sistemas econòmicos sunt pariviles e non totu sos modellos econòmicos ignorant sa finidesa de su bene energeticu. In custu s’economia est diferente meda dae sa fisica. Sa fisica est una, sas economias sunt meda.

    5) Ma sa tontesa prus manna de sos chi promovent sa “decrèschida felitze”, est de pensare chi sa crae siat in sa minimada de su PIB (Produtu Internu Brutu), ca faghent prima a narrer chi debimus torrare a abitare in sos arbores. Imbetzes, a mie paret chi sa crae siat in sa crèschida de su PIB chi est su valore monetàriu de sas cosas chi tenimus, ma in cosas chi non siant acrobadas a un’impreu ruinosu de s’energia (e bi nd’at e bi nd’at naschende).

    Ma sa cosa prus de importu oe est chi custu sistema liberista ue istamus belle totu, est siguru chi no est su prus bonu pro chi si resessat a faer cussu càmbiu de paradigma energèticu chi si rechedet pro istransire su trèmene de Seneca. Antzias nos nch’est pròpiu pighende deretu a cue.

    Ca in su mercadu finantziàriu:

    “Non b’at sentidu a pagare 25 pro un’investimentu chi si creet chi su profetu benidore nche lu giugat a 30, si ìnteris si creet chi su mercadu l’at a prejare 20 tres meses a pustis”.

    Non b’at complotos, non b’at gente mala e fea chi cheret sa ruina de su mundu. Est in sa natura de sas cosas. Ca chie traballat in sos mercados no est pagadu pro cumprèndere cale est s’investimentu chi in unu benidore atesu dat prus profetu, ca est una cosa chi non tenet sentidu in unu mercadu chi resonat semper in su tempus curtzu e ue s’arte est bèndere a sìàteru sa cosa chi at falare de preju, comporande in antis chi pighet preju. E su bonu sentidu de una sìngula persone, contras a unu cumportamentu colletivu de custu tipu non podet nudda.

    E tando si comintzat a cumprèndere chi a sos mercados non cheret lassada sa fortza finàntziaria chi oe tenent e chi nos est isarchilende sas economias. E sas ainas pro lu fagher bi las amus, e sas chi non b’amus si fraigant. Ca in unu tempus non tantu longu, cust’àndala nos ant privare de sa possibilidade de gastare su dinari in cosa de profetu pro totus, comente diat esser su càmbiu de paradigma energèticu, ponendelu petzi in gherras ispeculativas. Gasi est a beru chi torramus a nos apiligare in sos arbores, pro sa cuntentesa de sos de decrèschida, chi no at a esser gasi felitze comente narant issos.

    Pro nàrrere, su sistema Sardigna, tenet in beru sa possibilidade de arribare in unu benidore non tantu longu (namus 20 annos) a s’indipendèntzia energètica. Ma no est cosa chi si potzat fagher cun s’alenu curtzu de sos investimentos de sos mercados finantziàrios.

Leave a comment