Archive for August, 2011

August 16, 2011

Tataresu impica-babbu

“Dd’ant agatau a pustis de duas cidas. In coxina. In sa mesa iat postu is muntoneddus de su dinai, donniunu cun unu billeteddu: “Custu est po s’interru”. “Custu est po sa tumba”. “Custu est po…”

Mancu Mamma ddu sciíat totu su contu.

Issa puru dd’iat intendiu de atra genti.

A mei m’est torrada a conca sa segundu di chi femus trabballendi in su comunu e issu iat portau sa fotografia de sa picioca chi teníat in Sassari.

Po dd’ammostrai a su Sicilianu e a cussu conca de corru de su Tedescu.

E issus: “Ah, bella picioca! E ita ddas fata e ita non dd’as fata?

E issu cun unu arrisixeddu prexau: “A cussas funt cosas privadas!”

E su Sicilianu e su Tedescu arriíant!

In Sassari Mario iat fatu unu cursu de non sciu prus ita fiat, ma depíat essi cosa de agricoltura.

Mario non fiat giustu meda de conca: in su mesi de lampadas bessíat a impermeabili biancu e ddu tzerriánt “Tenente Sheridan”.

E in su mesi de Donniasantu si poníat a marrai in canotiera: in pratza! Sa genti arriíat ebbía.

Dd’iant pigau a trabballai in su comunu po mesu de su babbu socialista.

Eja, de cussus socialistas intrallatzeris.

Aici fiat in su comunu.

A mei puru m’iant postu sa boxi ca su postu mi dd’iant fatu is socialistas.

Bruvura! Ge ddis apu torrau su pratu!

Ita cudda borta ca a su comitziu de Pepinu Tocu nci seu andau cun su gravellu cravau in sa bragheta!

Mario m’at béndiu sa ghitarra sarda cosa sua: fata in Sassari.

E deu custa ghitarra dd’apu arregalada a Nanneddu de Palau, ca issu ge fiat bonu a dda sonai.

Nanneddu m’iat agiudau a agatai domu in Canniggioni, candu mi ndi seu andau de Iglesias.

Deu mi ndi seu andau de su comunu e Mario est abarrau.

Deu seu biu e Mario est mortu.

Una borta in Fiumicino apu biu a sa sorri de Mario. Dd’apu saludada e dd’apu arregordada a chini femu.

At nau sceti ca fiat andendi a Milanu, ma de Mario non m’at nau nudda.

August 15, 2011

Contixeddu de mari

Cudda borta chi fradi miu ndi fiat bolendi de su de cincu pianus e cudd’atra borta ca cuddu scimpru si nc’est ghetau de sa fentana est stetia sceti chistioni de lestresa: e deu ge femu lestru de conca e de manu.

Antzis, candu cuddu si nc’est fuliau, dd’apu lassau pistendi-si is peis in terra, innantis de dd’aferrai po non si sbati sa conca a su marciapiede. Deu is bratzus po unu scimpru non mi ddus truncu, lampu!

Ma abarrant cussus duus chi apu sarvau–totus de is duus sa propriu di, non fait a ddu crei!—in sa pragia de Narbolía, a innantis de su campegiu de Is Arenas.

Fiat una pariga de mesis innantis de su corpu de stadu in Cili e deu, giai de un’annetu, mi ndi femu andau de sa Sardinnia e de sa politica, sighendi a una femmina fintzas a Amsterdam.

Deu e issa giramus in Sardinnia—femus in ferias—de unu logu a s’atru, totu in autostop. Emus postu sa tendixedda in su campegiu de Is Arenas e femus in sa pragia. Ddoi fiat unu bentu estru malu e forti, ca innias ndi lompit deretu-deretu de su baddi de su Rodanu. Is undas fiant artas meda.

A unu certu puntu nd’arribbat una femmina de unus trinta annus e si fait: “Po prexeri, agiudit-i-ddu a maridu miu!”

E m’at fatu a biri a un’omini in un materissinu, in mesu a is undas, a unus cincuanta metrus de s’oru de su mari.

Deu non est chi tenga unu “fisicu de bagninu”—in cussu tempus pesamu prus pagu de setanta chilus e tiramu 1,82—e apu imparau a tradu a annadai e mali puru: cun unu mari de aici nci dda fatzu giustu-giustu a sarvai a mei e totu.

Poita ndi fiat bénnia propriu aund’e mei? Deu portamu fintzas is pilus longus-longus—is boculeddus m’arribbant a is coddus—e ddu scint totus ca is capellonis funt mandronis e timi-caga. Poita nd’est bénnia aund’e mei?

Seu andau.

In su mentris chi m’acostamu a su materassinu, sartendi donnia borta chi nd’arribbát un’unda, mi ndi seu acatau ca sa cosa non fiat aici perigulosa. Sceti candu arribánt is undas—fiant artas una pariga de metrus—tocát a annadai unu pagu. Po s’atru fadíat a camminai, fintzas a arribbai s’atra.

Candu seu arribbau a su materassinu, s’acua mi lompíat a piturras.

Mi seu postu a tirai su materassinu faci a sa pragia, cun cudd’omini affarrancau e a faci a colori de cinixu e totu trota.

Candu nd’aprolliát un’unda m’aguantamu a su materassinu, cussu mi ndi pesát, e a pustis torramu a tirai.

Fiat cosa trabballosa meda, poita ca sa currenti si spingíat a forti faci a foras.

Candu s’acua fiat prus bascia mi seu arrosciu e apu incumentzau a nai a cudd’omini in su materassinu: “Sarta-ndi, calloni!”

E issu, stringendi is dentis: “No, no, no, no!”

Deu sighemu a tirai a a dd’ingiurgiai: “Calloni, sarta-ndi!”

Candu s’acua m’arribbát a is piscionis, cudd’omini nd’est sartau de su materassinu e at incumentzau—a parri suu—a annadai. E at annadau fintzas a sa pragia.

Apu lassau su materassinu in sa pragia, ma ni issu ni sa mulleri si funt acostaus.

A pustis de un’ora dd’apu torrau a biri in s’acua cun su materassinu.

E apu nau a Irene: “Immoi ge cagat!”

S’incras a mengianu, a sa cassa de su supermercau, una femmina chi non emu arregonnotu s’est posta a insisti de mi pagai sa spesa: duus vasetus de Galbi Galbani, duus paninus e unu botu de marmellata.

Ni-mancu duas oras a pustis de custu fatu, deu e Irene femus torra in mesu de is undas, gioghendi a pagu tretu de sa pragia. Eus intendiu una boxixedda tzerriendi educada. Irene sciit su tedescu puru e at nau: “Cussa femmina est tzerriendi agitoriu. At nau “Hilfe”!”

Deu mi seu furriau e apu biu una sennora de unus cincuanta annus castiendimi a ogus mannus-mannus, ma non narát nudda. S’acua ddi lompíat a sa buca.

A Irene dd’apu nada: “La ca t’as essi sballiada”.

Ma est passau pagu tempus e torra eus intendiu cussa boxixedda brigungiosa tzerriendi: “Hilfe!”

Mi furriu torra e torra non biu atru chi is ogus sprapalluciaus de cudda femmina.

Custa borta non mi seu torrau a furriai e issa—totu educada e brigungiosa–“Hilfe!”

Dd’eus agiudada a torrai a sa pragia.

Mancu mali ca a issa sa cosa non dd’at pigada mali che a cudd’atru. S’at fintzas torrau gratzias.

August 14, 2011

Sa femmina arrica

In sardu est mellus

Deu femu chistionendi cun Ruud—s’atru “beciu” de su cursu—e Juliette nd’est bénnia e s’est posta a mi frigai su culu in sa minca.

S’est posta in mesu de mei e Ruud e movíat su culu in manera de dda biri totus, che in una specia de lap dance, ma verticali. Oh, labai ca sa lap dance non est cussa chi faint cun su palu. Cussa est sa pole dance. Sa lap dance est cussa chi sa ballerina si setzit in coa a s’omini.

De Meyer, su docenti, su prus preparau e su chi fadíat prus a timmi, fiat castiendi-si.

Deu nd’apu tentu bregungia de aderus—provai bosatrus a si pensai a su postu miu!—e seu sceti arrinesciu a ddi nai: “Juliette, la ca deu seu un’omini!”

E issa: “E deu seu una femina!” e at sighíu a mi frigai su culu in sa minca de prus ancora.

De Meyer si castiát pensamentosu.

Sa pausa est acabbada e seus torraus a ascurtai sa letzioni bella meda de De Meyer a subra de L’Inferno.

Juliette mi mandát basireddus de atesu e De Meyer—ma forsis non nc’intrát nudda—at incumentzau a chistionai de su “cumplessu de Edipu”.

Juliette teníat 22 annus e deu 35.

Juliette fiat arrica meda—arrica meda-meda!—e deu pobiru meda.

Po bivi studiendi limpiamu uficius e commodus a de noti.

Una borta femus aché Carlo—urbanista arromanu chi nci fiat arrutu in Olanda sighendi a una femmina: “Bella, arta meda!.” Sa bellesa po Carlo fiat cosa de mesurai a centimetrus—e Juliette, spontanea comenti sciíat fai issa: “Carlo, sa gunnedda cosa mia costat de prus de totu s’arredamentu cosa tua!”

Deo mi nd’arríu acora, ma Carlo dd’at pigada mali e non dd’at saludada prus.

Est durada pagu meda, ni-mancu unu mesi, ma seus abarraus amigus.

Juliette fiat picioca bona e brava, ma teníat su difetu de essi arrica, arrica meda.

A pustis de s’annu propedeuticu de Lingua e Letteratura Italiana in s’universidadi de Amsterdam (ma nci at postu duus annus!) si nd’est andada a Inghilterra a studiai teatru e varietà.

Dd’apu bia un’atra borta sceti e, aprapuddendi-dda su genugu, dd’apu domandada chi ancora s’intendíat Ebrea. M’at nau ca eja.

Apu scipiu de atrus amigus ca s’est cojada cun unu Lord inglesu—dd’ant postu fintzas in su giornali—ma ca nci ant postu pagu a divortziai.

De Meyer est bessíu Arretori Mannificu de s’Universidadi de Amsterdam.

Carlo s’est fatu una filla cun una femmina chi non fiat bella, ma arta sceti.

E deu, bellu a bellu, seu bessíu famosu in Sardinnia.

Sceti in Iglesias non si ndi funt acataus.

August 14, 2011

A volte ritornano

In Sardu est mellus.

Menegatti Pellegrina: sa mamma de babbu.

Po mei fiat unu de cussas facis in cussa fotografia becia e scoloría, chi mamma mia ndi bogát de su guardarrobba su merì de sa primu di de donniasantu e asuta nci poníat is candelitas arrubias de is mortus.
Si nci fiat morta s’annu chi seu nasciu deu. Non apu mai scipiu de ita.
E nci fiat su contu de sa paresi chi ddi fiat pigada.

Fiant arribbaus is carabbineris e ant dd’ant ligia su dispaciu: “Il soldato Bolognesi Sergio risulta disperso”.

In Russia, disperdiu in Russia.

“Issa est artziada a susu chentza de nai nudda e candu est torrada teníat sa buca totu trota.”
Issu dd’iat scrita: “Se non torno dalla Russia è colpa sua.”
Issa si fiat arrefudada de ddi fai sa domanda de esoneru: a is duus fradis prus mannus ddus iant giai arrichiamaus po sa leva e issu fiat potziu abarrai chentza de partiri.

Ma-custu est unu de cussus contus pagu crarus de Mamma-insaras ddi fiat tocau a partiri a su chi ddu sighiat: babbu miu.

Ma Sergio fiat abarrau in zona de Ferrara e Babbu fiat in Fertilia, trabballendi in sa sienda de sa famillia.

Mamma, candu fiat giovuna, contát de cussus contus unu pagu strambus, cosa chi a becia at torrau a contai in manera diversa meda.

Comenti-chi-siat, a s’acabbu a Babbu puru dd’ant arrichiamau, ma dd’at acabbada in Sardinnia e totu, fendi s’atendenti de su capitanu e ghiendi-ddu su calessu.

Babbu non fiat de arratza gherradora e su capitanu prus pagu ancora.

A pustis de s’otu de cabudanni, is Tedescus chi fiant in Sardinnia fiant tirendi faci a Corsica e sa compagnia de su capitanu nci dd’iant mandada a Gaddura a castiai comenti andát su traficu de is Tedescus arritirendi-si.

Una di, Babbu e su Capitanu fiant girendi setzius a calessu e si funt agataus a innantis de una scuadra de Tedescus postus de mitra. S’uficiali tedescu ddus at pigaus a tzerrius in italianu.

Ant pesau is bratzus deretu e is Tedescus ddus ant pigaus is armas e a pustis su capitanu a Babbu dd’at nau: “Bolognesi, non dire a nessuno che abbiamo consegnato le armi ai Tedeschi.”

Candu femu mannu, Mamma m’at contau ca Babbu si fiat cagau.

E dd’iat nada: “Non raccontarlo a nessuno.”

S’unicu dannu chi at tentu Babbu de sa gherra fiat unu noti chi ant intendiu sparendi e issu, spolincheddu comenti fiat, si nd’est scidau e nc’est bessíu currendi de sa tenda e nc’est cravau in una tupa de pirastru. Is trincus ddu funt abarraus totu sa fida.
Is “Bolognesi“ po mei fiant unu populu misteriosu, fatu a s’ in prus de mortus che ndi bessíant de su guardarrobba su noti de donniasantu cun is fotografias issoru scolorías e chi torrant a sparessi duas  dis a pustis. Is “Bolognesi” biviant sceti in is contus arrinegaus de Mamma.

 

Issa non iat mai acetau de bivi in sa famillia “manna” de is Emilianus: sa famillia sienda.

Pellegrina Menegatti e Paolo, su fillu mannu, iant postu a una parti a su Mannu de domu, Antonio, Jaju, chi innantis de calai a Sardinnia fiat interramortus in Migliarino (FE).

E cumandánt jaja Pellegrina e “la Marcella”, sa mulleri de Paolo.

Mamma a cumbátiu  e tragujau finta a candu nci dd’at fata a cumbinci a Babbu a bivi in una famillia “sarda”: maridu, mulleri e fillus issoru.

 

Totu in una, sa di innanti de Paschixedda, is “Bolognesi” funt arribbaus a bius.

A pustis de prus de dexi annus chi non si carculánt a pari.

E fiant Tziu Paolo, Floriano e Sergio, fradilis mius.

Po mei fiant martzianus: beníant de Fertilia, una fratzioni de S’Alighera, ma non fiant che nosu.

Non fueddánnt che nosu e non si bistíant che nosu.
Deu tenemu otu annus e femu acanta de scoberri una cosa chi m’iat a trumbullai: is “cappelletti”.

Is “Bolognesi” nd’iant portau unu salami grussu e modditzu, cosa fata in sa massería issoru de Fertilia. Deu mi castiamu a is becius mius. Fiant totu pigaus: “Cras feus is “cappelletti”!”
Apu agiudau deu puru a frunciri in cussa manera stramba sa pasta arreprena.

Ma, castiendi-dda, cussa cosa impastada e a colori de cinixu, mi fadíat unu pagu grisu.

E, candu femus prandendi, apu stentau a mi ponni in buca cussu buconi modditzu chi ndi bogát unu fragu aici diferenti de totu su chi emu papau fintzas a cussa di.

Ma su sabori, a s’imbessi, mi trumbullát: mi fadíat pensai a is cosas chi si faint candu is mannus non bint su chi faint is pipíus.

Is mannus naránt: “Funt propriu che is chi fadíat Jaja.”

E deu non ddu podemu crei ca cussa femina cun cussa faci trista e tosta fiat bona puru a ti donai totu cussu prexu.

August 14, 2011

Su beciu e su zigarru (The Old Man and the Cigar)

In sardu est mellus

Oi portu unu dolori de schina chi est bocendi-mi. Candu apu acabbau sa letzioni de sardu, seu andau a mi setzi in is scalinus de sa facultadi. Molly—no, labai, est un’omini e nieddu puru! Joyce non nc’intrat una cibudda—s’est stentau unu pagu po mi cunsolai. E poi si nd’est andau a su supermercau innias acanta a si comperai cosa.

Deu apu sighíu a mi fumai su zigarru.

Funt arribbadas duas piciocas e si funt setzias in su scalinu giustu-giustu asuta de cussu aundi femu setziu deu. Una—brunda, bella—at fatu unu pagu sa parti de ponni sa mallieta in mesu de su culu suu e de is ogus mius e aici m’at fatu cumprendi derettu ca ddoi fiat cosa de castiai!

Su tanga ndi bessíat de is cratzonis cun unu trianguleddu a colori de arrosa e s’acabbussát in mesu de is nádias de issa: bellu culu, lampu!

Deu, cun cussu dolori de schina, sciendi ca ddis femu impestendi s’airi cun su zigarru e acatenti-mi-ndi ca a dda castiai su culu de aici non mi dispraxíat mancu po nudda, apu incumentzau a nci abarrai mali.

Mi ndi seu andau.

Seu unu beciu a dolori de schina e fumu a zigarru, ma issa teníat unu bellu culu.

Eja, ge mi ndi seu andau, ma a biri unu bellu culu de picioca non m’est dispraxu.

Mancu po nudda m’est dispraxu!

August 11, 2011

150 anni e li dimostra tutti

L’orribile monumento ai “caduti di tutte le guerre” di Iglesias.

Solo pochi mesi fa, gli Itagliani erano tutti lì a romperci i coglioni con i 150 anni dell’esistenza del loro stato.

Adesso sono tutti lì a leccarsene le dita, del loro orgoglio ingiustificato.

La realtà è arrivata, inaspettata soltanto per loro.

Adesso, come sempre, i poveri pagheranno per la follia dei potenti di destra e di sinistra.

C’è poco da festeggiare.

August 10, 2011

Sardegna regione d’Europa?

 

Come ci ricorda Barbara Spinelli su Repubblica (L’irruzione della realtà – Repubblica.it), l’esistenza della moneta unica europea comporta anche la necessità dell’integrazione politica dell’UE. Negli anni successivi all’introduzioni dell’Euro, tutti hanno remato contro questa integrazione politica, con il risultato che l’Europa è arrivata ad un passo dal fallimento.

Adesso gli Europei dovranno scegliere: dopo l’ubriacatura nazional-populistica degli ultimi dieci anni e tutti gli sproloqui contro la globalizzazione, se non vogliono finire triturati, dovranno rinunciare definitivamente a porzioni ancora più consistenti della farsa tardo-romantica dell’indipendenza “nazionale”. Oppure li aspetta il declino, non culturale, ma materiale.

Vedremo se avranno il coraggio di continuare a scegliere–come hanno fatto tutti coloro che votano per i partiti populisti–per i propri interessi “identitari” contro i propri interessi economici.

Fermo restando che non si tratta più di rinunciare a briciole di benessere, ma di scegliere per un drastico abbassamento del livello di vita. Tali sarebbero le conseguenze, se gli europei dovessero scegliere di rinunciare all’Euro.

Per i Sardi si tratterebbe di passare dalla tutela da parte di quel bordello che si chiama Italia alla tutela da parte di entità politiche più responsabili e meno interessate alla mitologia dell’italianità.

Visto che le varie mitologie che imperversano in Italia–e in Sardegna–sono tutte funzionali all’autoconservazione di una classe dirigente verminosa–a destra come a sinistra–nel momento in cui questa casta viene di fatto esautorata, dovrebbero aprirsi nuovi spazi anche culturali.

Nasceranno nuove mitologie per giustificare la cessione di poteri da parte degli stati-nazione all’Unione Europea. Queste automaticamente creeranno nuovi spazi per la più vasta identità europea, ma anche per le identità “regionali”.

Insomma, con un po’ di fortuna, i Sardi verranno liberati dalla melma culturale italiana e si troveranno in regalo un’identità da un lato più ampia, e dall’altro più aderente alla loro realtà culturale.

Se in questo ribaltamento generale che si spera avvenga anche la casta sarda verrà spazzata via, potrebbe aprirsi un periodo di grandi sviluppi per la Sardegna e per i Sardi.

August 9, 2011

Risposta dell’On. Dedoni al Rettore Magnifico Mastino

Apo stentadu unu pagu…

Lettera

August 8, 2011

Love story

Antoni “Su Stori” biviát in “Vergine Maria”, is urtimus domus de Iglesias a sa bessida de Monte-Poni, ma fiat sempri in pratza.

Non trabballát ca fiat sconciu. Sa natura non dd’iat tratau beni.

Portát fintzas una conca pitichedda a pitzus de unu tzugu curtzu-curtzu e ullieras grussas chi ddi sprapalluciánt is ogus.

E caminát mali. Is urtimus annus chi at biviu camminát a bellu a bellu cun unu bastoneddu.

Ma fiat sempri cuntentu.

E fiat sempri pensendi a cussa cosa.

Is piciocheddus ddu sciíant e ddi domandánt: “O Antoni ita tempus est fendi?”

E issu: “Tempus de coberri!” E arriíat.

E aici candu est bessíu su film dd’ant cambiau su nomingiu e dd’ant postu “Love Story”.

August 8, 2011

S’omini chi at firmau su dinai

In custu documentariu ddoi est un’intervista cun Ovidiu Marras, aundi spiegat comenti bit issu sa bida sua:

http://www.sardegnadigitallibrary.it/index.php?xsl=626&s=17&v=9&c=4460&id=484&ni=18&o=15&n=53&urlrif=http://www.sardegnadigitallibrary.it/xml/datidl.php?idtipo=2%26n=24%26p=0%26mtdi=15%26lettera=t%26iniz=1%26noempty=1%26order=15