Sa discussione de custas dies a subra de sa natzione–ah, a su ki paret non est berus ki sa gente legat custu blog sceti cando fatzo polemica–m’at fatu benner a conca ideas a subra de s’identidade ki–a dolu mannu–non acurgio prus a faer intrare in s’urtimu libbru miu.
Una de is cosas ki faent prus impressione a unu ki nde benit dae s’Olanda est du pagu traficu ki b’at intro de is biddas sardas.
Eja, b’at traficu intro de is biddas e is tzitades, forsis pro cosa de documentos–bae e chirca–ma intro de una bidda e s’átera non b’at scambiu de persones e duncas ne-mancu scambiu economicu.
Insomma pagu cosa podet esser: apo bido carki camion e furgone de produtos (italianos) andende a is biddas pro sa distributzione, ma siguru ki nde beníant dae calincuna tzitade.
Amus fatu totu sa bia intro de Orgosolo e Uliana–tantu pro faer s’esempru forsis prus estremu–kentza de atobiare un’átera machina e fiant is tres de a merì in su mese de ladamene.
Insomma, su ki narát Le Lannou, faeddende de is annos Trinta: is Sardos si nd’abarrant in bidda issoro.
Custu forsis spiegat puru su fatu ki is Sardos identificant sa limba cun su dialetu de bidda issoro e forsis non su dialetu sceti.
Si pensade ki is Sardos non faeddant in sardu cun is strangios–ca est “maleducazione”–su mundu SARDU de unu Sardu est totu inserrau in is bias e is pratzas de bidda sua.
Cando non est domo sua o su tzilleri ebbía.
Insomma pro unu sardu esistit bidda sua–su mundu sardu–e su restu de su mundu, su ki faeddat in italianu.
E custa non est cosa de is biddas piticas sceti: un’amigu gresienti una borta m’at nadu, faeddende de is áteros amigos de Igresias: “Su mundu issoro acabbat in Santu Sarbadore”. (s’essida pro Casteddu)
Non at esser pro custu ki aici meda gente tenet probblemas cun s’idea de una limba scrita a una manera ki non siat sa trascritzione “italiana” de su dialetu suo?
E non at esser pro custu ki gente meda identificat su natzionalismu cun su s’inserrare in unu mundu piticu e–appunto–serradu?
Su mundu de unu Sardu–a su ki paret–consistit de bidda sua e de cudd’áteru mundu agenu inue si faeddat in italianu e in prus cudd’áteru mundu prus strambu ancora ki nd’arribbat dae sa televisione.
Est craru ki s’idea de “natzione sarda” e de indipendentzia est prus populare meda intro de is giovanos: is ki viagiant de prus e ki s’informant dae Internet.
E ddu bies puru ki in Internet b’at gente meda–de prus meda ki non in sa ruga–ki imperat su sardu cun gente disconnota.
Peus puru mi paret sa situatzione de sa gente chi bivit in tzitade e–a su mancu creo–andat pagu e nudda a is biddas.
De sardu nd’intendent prus pagu ancora–sa tzitade est prena de gente disconnota–e funt agirados dae simbulos foresos.
Faeddende cun amigos casteddajos de manca e discutende custas dies in Internet, nd’est essídu a pigiu ki custa gente identificat sa Sardinnia cun s’arretratesa economica e curturale de is “biddunculus” immaginarios ki bivent in conca issoro.
Fatzo “copia e incolla dae su libbru: ” «Ma sono soprattutto le differenze socio anagrafiche degli intervistati a pesare in modo deciso. In primo luogo a prediligere le parlate locali sono gli uomini, soprattutto se adulti. Inoltre diventa estremamente significativo il peso del titolo di studio, della posizione professionale e del ceto sociale di riferimento: la parlata locale è preferita nelle relazioni amicali dai meno giovani, i meno istruiti e coloro che hanno professioni di tipo manuale. Sarà forse in ragione della giovane età, ma all’interno delle coppie la lingua prevalentemente usata sembra essere l’italiano, e solo in una percentuale piccolissima si usa la parlata locale ed entrambi i codici. Quest’ultima tendenza sembra condivisa solo per lo più da coloro che vivono nei comuni più piccoli.» (Le lingue dei Sardi: 28) L’accademica cagliaritana Anna Oppo spiega in questo modo i motivi che porterebbero i giovani ad adottare l’italiano come lingua del rapporto uomo-donna: chi parla in sardo è vecchio e socialmente poco competitivo, insomma, poco istruito, poco abbiente e abitante di un paesino arretrato. Con la sua generalizzazione, Anna Oppo esprime i pregiudizi dei ceti dominanti sui sardoparlanti, forse interiorizzati dalle giovani donne sarde.”
Anna Oppo est una casteddaja betza e deo puru–gresiente casi betzu–b’apo postu meda a atzetare ki su chi intendía deo pro sa terra e sa gente mia fiat “natzionalismu”: faeddu malu pro sa generatzione mia. Pro sa generatzione mia, su natzionalismu est una cosa de “biddunculos”.
S’antinatzionalismu de sa generatzione mia–ancora “modernista”–dd’ant superadu is giovanos post-modernistas.
E tando custos giovanos si depent faer intender de prus e depent essire de prus a campu, prus ke a totu faeddende in sardu in pubblicu, pro faer a bier a is de sa generatzione mia, ki semus noso is betzos.
Comente apo scrito, tzitende a cussu storicu olandesu–sa generatzione mia non at fatu ancora paxe cun sa generatzione de is babbos issoro (Contras a s’ecofobia, sa timoria de is Europeos studiados pro sa cosa issoro ; Contras a s’ecofobia, sa timoria de is Europeos studiados pro sa cosa issoro (2) ; Contras a s’ecofobia, sa timoria de is Europeos studiados pro sa cosa issoro (3: urtimu) ; Tocat a is giovanos a faer sa paxe cun babbos nostros e a stantargiare un’idea post-moderna de Sardinnia, una terra prus manna de bidda issoro, ma parte de unu mundu prus mannu meda de s’Italia.
De siguru prus mannu meda de s’Italia de Berlusconi e de Napolitano.